Upośledzenie umysłowe
DIAGNOZA UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO
< jest postawiona przez psychologa za pomocą testów psychologicznych,
< upośledzenie orzeka się, kiedy iloraz inteligencji ogólnej jest poniżej 70 punktów,
< diagnoza upośledzenia powinna być postawiona po dwukrotnym badaniu psychologicznym, w minimum rocznym odstępie czasowym,
W nielicznych przypadkach, kiedy nie jest możliwe postawienie pełnej diagnozy i wyrażenie jej liczbową wartością, stawiamy tzw funkcjonalną diagnozę.
Na podstawie oceny funkcjonowania społecznego, osiągnięć edukacyjnych, cząstkowych wyników taestów i innych określamy poziom upośledzenie umysłowego.
Nie spotkałam się z funkcjonalną diagnozą dotyczącą osób z inteligencją w normie - jest duże ryzyko błędu pomiaru.
CO TO JEST UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE? / niepełnosprawność intelektualna
- jest to rozległe zaburzenie rozwoju, wyraźnie obniżające zdolność przystosowania się i obejmuje:
a/ rozwój mowy i komunikowanie się - zwykle dłużej utrzymują się wady mowy, niedobory słownikowe, później pojawia się mowa wiązana, wypowiedzi zawierają liczne błędy językowe i gramatyczne,
b/ samoobsługa - w zależności od stopnia upośledzenia trening czystości i samodzielność w ubieraniu, rozbieraniu, porządkowaniu, trwa dłużej niż u dzieci rozwijających się prawidłowo,
c/ umiejętności szkolne - to brak postępów edukacyjnych lub zbyt wolne tempo ich przyswajania zwykle jest pierwszym sygnałem, że dziecko może mieć upośledzenie umysłowe. Przy lekkim upośledzeniu opóźnienie rozojowe jest około 2 lata wstecz,
d/ dojrzałość społeczna - osoby z upośledzeniem wymagają wsparcia społecznego i w zależności od stopnia upośledzenia może ono być od sporadycznego, aż do całkowitego
STOPNIE UPOŚLEDZENIA UMYSŁOWEGO
UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE LEKKIE
- inaczej łagodne. Zawsze objawia się słabszymi wynikami w nauce na tle klasy i to jest najczęściej pierwszy sygnał, że coś jest nie tak.
Jeżeli dziecko ma problemy z przyswajaniem umiejętności szkolnych, mimo, że uczy się, należy zgłosić się z nim do psychologa. Najlepiej w poradni psychologiczno-pedagogicznej i sprawdzić jak jest poziom inteligencji dziecka.
W przypadku stwierdzenia lekkiego upośledzenia należy obniżyć wymagania i dostosować do takiego poziomu myślenia, jaki wskazały testy psychologiczno-pedagogiczne.
Zbyt niski poziom edukacji spowoduje, że dziecko nie otrzyma odpowiedniej dawki bodźców stymulujących rozwój. Natomiast zbyt wysoki poziom sprawi, że dziecko nie będzie rozumiało przekazywanych mu treści, a te wyuczone na pamięć szybko zapomni.
Program terapeutyczno-edukacyjny powinien opracować psycholog i pedagog - specjalisci od szkolnictwa specjalnego.
Realizujący go nauczyciel powinien go modyfikować w zależności od postępów w nauce.
Obecnie uczniowie z lekkim upośledzeniem umysłowym otrzymują orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego i uczą się najczęściej w swoich lokalnych szkołach, często w klasach integracyjnych i coraz rzadziej w szkołach specjalnych
Uczeń z lekkim upośledzeniem opanowywuje wiedzę do poziomu ucznia 11-12 letniego, czyli poziom operacji konkretnych. Zazwyczaj nie osiąga najwyższego poziomu myślenia - operacji formalnych/ myślenie pojęciami abstrakcyjnymi, symbolami.
Po ukończeniu gimnazjum najczęściej wybierają proste zawody, kończą szkoły zawodowe i bardzo często podejmują różne fizyczne prace z dobrym skutkiem zarabiają na życie, stając się samodzielnymi społecznie.
W życiu dorosłym radzą sobie różnie, ale często potrzebują tylko niewielkiego wsparcia. Zdarza się, że żadnego.
Zakładają rodziny i jak wcześniej pisałam , niestety z zagrożeniem posiadania niepełnosprawnego intelektualnie potomka.
Dla dorosłych największym zagrożeniem jest alkoholizm - uzależniają się bardzo szybko i trwale.
W charakterystyce ujęłam wyłacznie niepełnosprawność umysłową łągodną - lekką, bez współistniejących dodatkowych niepełnosprawności.
Szczególnie zakłócające są zaburzenia ze neurologiczne, czy psychiczne. Tego typu zaburzenia bardzo obniżają zdolności do nabywania kompetencji społecznych.
Wielokrotnie zdarza się, ze ich funkcjonowanie może byc nawet na poziomie osoby z umiarkowanym lub znacznym upośledzeniem umysłowym
UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE UMIARKOWANE
- inteligencja ogólna poniżej 55, często nazywane głębszym.
Dla otoczenia jest widoczne i dziecko z takim defektem wyraźnie odbiega od rówieśników prawidłowo rozwijających się. Zaburzenia rozwojowe są wielorakie
Przyczyny różnorodne - zwykle towarzyszy innym niepełnosprawnościom np autyzm, z. Downa, mpdz, czy inne uszkadzające ośrodkowy układ nerwowy choroby.
Dzieci, a następnie osoby dorosłe z takim upośledzeniem najczęściej wymagają wsparcia, pomocy, doglądu w społecznej egzystencji.
Edukacyjnie potrafią nauczyć się podstawowych technik szkolnych czytania, pisania i liczenia.
Z opóźnieniem nabywają te umiejętności i należy pamiętać, że nie utrwalane mogą ulec zapomnieniu.
Charakterystyczną cechą są też różnego rodzaju wady mowy. Często bywa mowa zupełnie niezrozumiała.
W przypadkach autyzmu mowa jest echolaliczna, dziwaczna i nie służy komunikacji.
Bardzo ważne w komunikacji z upośledzonymi w umiarkowanym stopniu jest przekazywanie słowych informacji w sposób krótki i zrozumiały - nie używamy trudnych słów. Mówić do nich należy wyraźnie i raczej wolno.
Dzieci umiarkowanie upośledzone rozwijają się bardzo wolno - długo wymagają niemal niemowlęcej pielęgnacji, bo wolno uczą sie podstawowej samoobsługi, dodatkowo rodzice często muszą chodzić z nimi na różnego rodzaju wizyty u specjalistów. Uważam, że najważnejszymi są: to logopeda, rehabilitant i lekarz neurolog.
Dlatego, kiedy urodzi się tak niepełnosprawne dziecko zwykle jeden z rodziców rezygnuje z pracy.
Należą się wówczas świadczenia pielęgnacyjne dla rezygnującego z pracy rodzica+ zasiłek pielęgnacyjny dla dziecka. Jednak, aby otrzymać takie finansowe wsparcie należy złożyć wniosek do zespołu orzekającego o niepełnosprawności. O szczegóły najlepiej zapytać w rejonowym ośrodku pomocy społecznej.
Jako dorosłe osoby różnie sobie radzą. Bywa, że dają radę sami i przy niewielkiej pomocy samodzielnie funkcjonują w społeczeństwie. Częściej jednak potrzebują pomocy, aż do całkowitej opieki. Dotyczy to osób z poważniejszymi zaburzeniami psychicznymi, ograniczeniami ruchowymi, czy wynikającymi z ograniczeń komunikacji - wady mowy, zmysłów, itp.
UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE ZNACZNE -
często określane jako głębsze i tak zawsze jest.
Niestety czyni ono osobę całkowicie zależną od innych.
Liczbowo jest to iloraz inteligencji wyraźnie poniżej 40 punktów.
Charakterystyczne cechy to:
- bardzo słabe rozumienie siebie i otaczjącej rzeczywistości. Na pytanie gdzie mieszkasz najczęściej odpowiadają " w domu", z " z mamą i tatą" rzadko zdarza się, aby powiedzieli prawidłowo - mozolnie wyuczony adres,
- nie mają poczucia czasu i przestrzeni,
- nie opanowują technik czytania, pisania i liczenia, ale mogą wyuczyć się podpisu, najczęściej imienia i jest to mechaniczne zapamiętanie po wieloletnich ćwiczeniach,
- niestety nie osiągają pełnej samodzielności w samoobsłudze,
- zwykle wymagają pełnej opieki przez całe życie,
- obowiązek szkolny realizują zawsze w zespołach edukacyjno-terapeutycznych/tzw"szkoły życia" .
- można występować wobec nich o pełne ubezwłasnowolnienie,
- jako dorośli na trwale otrzymują znaczny stopień niepełnosprawności i rentę socjalną + zasiłek pielęgnacyjny.
UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE GŁĘBOKIE -
- bardzo rzadko diagnozowane. Najczęściej stawiana jest funkcjonalna diagnoza, bo sprawność umysłowa nie pozwala na intencjonalne rozwiązywanie zadań testowych. Liczbowo iloraz inteligencji poniżej 20 pkt
Osoby z tym upośledzeniem najczęściej bywają w stanie wegetatywnym.
Charakterystyczne cechy tej grupy:
- bardzo zaburzona świadomość siebie, a wielu przypadkach zupełny jej brak,
- dominują odruchowe / mimowolne reakcje na bodźce,
- uwaga mimowolna,
- często niepełnosprawność ruchowa i ogólnie niedorozwój fizyczny.
- trening czystośći nigdy nieopanowany do końca,
- zwykle duże zaburzenia mowy lub jej brak i dotyczy to zarówno mowy czynnej i biernej/rozumienie mowy innych,
- komunikacja za pomocą krótkich komunikatów - z bardzo prostych słów + wskazanie gestem,
- w ramach edukacji nie osiągają nic, ale przysługują im zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze w wymiarze 10 godzin tygodniowo do 25 roku życia. W ramach tych zajęć nauczyciel powinien wspierać rodziców lub opiekunów w wypracowywaniu pożądanych odruchów na bodźce, prowadzić zajęcia wyciszające i ćwiczyć trenig czystości, a tam gdzie jest to możliwe również uczyć samodzielnego zaspokajania potrzeb fizjologicznych,
- jako dorosłe osoby wymagają bezwzględnej opieki innych i najczęściej znajdują ją w całodobowych ośrodkach medyczno- opiekuńczych.
