ELIPSA]

ZACHOWANIA  AGRESYWNE  U  NIEPEŁNOSPRAWNYCH

- nie są rzadkością, a co niektóre trudno  całkowicie wyeliminować - można łagodzić reakcje, poprzez terapię doprowadzać do sytuacji, że otoczenie i częściowo samo dziecko panuje nad swoimi gwałtownymi reakcjami.

AGRESJA / łac. aggresio - zachowanie ukierunkowane na kogoś lub siebie, które ma na celu zrobienie szkody fizycznej lub psychicznej.

 Może być skierowana na zewnątrz - inna osobę lub przedmiot

do wewnątrz - własna osoba, inaczej autoagresja

Są różne rodzaje agresji, ale tu będzie rozważana ta, z którą spotykamy się ze strony dzieci, młodzieży, czy osób niepełnosprawnych.

Najczęściej spotykamy agresję fizyczną - bicie, kopanie, szarpanie, gryzienie, popychanie, itp lub

agresję słowną - używanie obraźliwych i wulgarnych słów, dokuczanie słowne, wyśmiewanie kogoś, intrygi, itp

To właśnie te formy agresji towarzyszą naszym dzieciom i młodzieży najczęściej.

Temat agresji jest obszerny. Jest wiele terorii, często własnych punktów widzenia.

Podobnie jest z metodami terapii agresji. Jest ich bardzo dużo, ale większość jest nieskuteczna, albo pomaga doraźnie.

Nie ma jednej uniwersalnej i w pełni skutecznej metody terapii agresji.

Duża grupa dzieci niepełnosprawnych inetelektualnie wykazuje nadpobudliwość psychoemocjonalną w wieku rozwojowym.  U nich może występować też agresja kierowana na zewnątrz - łatwo ją zaobserwować, bo  kierowana jest bezpośrednio na osoby - rodziców, opiekunów, inne dzieci, a czasami zupełnie obce osoby.

Większość z takich zachowań "wyrasta" - oczywiście przy ogromnej pracy otoczenia nad tym.

Pozostaje bardzo mała grupa, u której agresja w mniejszym lub większym stopniu towarzyszyć będzie  im przez całe życie.

Charakterystyczną cechą agresji u niepełnosprawnych umysłowo jest jej nieprzewidywalność i agresja odroczona w czasie. Ta ostatnia jest najbardziej uciążliwa, bo nigdy nie wiadomo kiedy i za co osoba wyładuje się/"odda. W szkole specjalnej obserwowałam takie sytuacje i zdarzają się nawet tym ze znacznym upośledzeniem.

Wynika to z tego, że są bardzo wrażliwi, nie rozumieją mechanizmów zachowania innych, wszystko interpretują  dosłownie, w myśleniu opierają się na konkretach, uczą się poprzez naśladowanie, mają świetną pamięć  do zapamiętywania przeżyć o silnym ładunku  emocjonalnym - to wszystko powoduje, że łatwo ich sprowokować do takich zachowań, czy wyuczyć reakcji agresywnych. Jeżeli metodą wychowania są kary i to często fizyczne, to  dziecko będzie takie zachowania  naśladowało wobec innych. Ja to nazywam agresją "wyuczoną".

Inne sytuacje wyzwalające agresję, to wzajemne na siebie oddziaływanie. Jeżli w grupie są dwie osoby wyzwalające  w sobie wzajemną agresję, to niestety bardzo trudno takie reakcje opanować. I nie wynika to z tego, że te dwie osoby nie lubią się. Wręcz przeciwnie - lubią przebywać  z sobą, zwykle siadają obok siebie, ale wystarczy niewielki bodziec, by wyzwolić u nich agresją wobec siebie.

Najkorzystniej jest rozdzielić takie osoby do innych grup, a jeżeli nie jest to możliwe, to chociaż tak je ustawić, by nie były we własnym polu widzenia.

Należy wymienić jeszcze  grupę zachowań agesywnych, które są bardzo trudne do wyeliminowania, a uciążliwe dla otoczenia głównie wtedy, kiedy dziecko jest w grupie - przedszkole, szkoła.

Są to odruchowe reakcje agresywne, skierowane najczęściej na najbliżej znajdującą się osobę, rzadziej na przedmiot.

Mają różną formę - drapnięcie, uszczypnięcie, pchnięcie ołówkiem, nożyczkami, czy czymś innym, co jest pod ręką., zdarza się palcem w oko,złamanie czegoś, rzucenie czymś w kogoś lub w coś, potarganie, itp. Odruchy te są nagłe, wykonane niepodziewanie, z dużą siłą fizyczną  - dostać może się każdemu, bez wyjątku. 

Takie zachowania kompulsywne zdarzają się u dzieci z z.Downa, z autyzmem, rzadziej adhd, czy innymi zaburzeniami zachowania i emocji..

Ogólnie agresja nie jest aż tak trudna do opanowania.

Najważniejsze, to unikać bodźców wyzwalających ją. Wraz z dorastaniem i dojrzewaniem układu nerwowego jest też coraz lepsza kontrola zachowań i słabną reakcje agresywne.

Najtrudniej jest opanować odruchową agresję, która ma charakter natręctwa/kompulsji i trudno jest  włączyć u dziecka samokontrolę nad tymi niszczycielskimi odruchami. Moim zdaniem ma ona podłoże lękowe i zawsze nasila się, kiedy wprowadzane są zmiany - np zmiana szkoły, klasy, grupy, wyjazdy, spotkania z nowymi osobami. Najczęściej występuje u dzieci z autyzmem, ale też dosyć często u dzieci z z.Downa. Skupiłam się na tym typie agresji, bo jest ona wyjątkowo uciążliwa - nigdy nie jest do końca pewne, jak nasze dziecko zachowa się.

Drugi problem jest taki, że jest ona trudna w terapii.

Wraz z wiekiem lekko słabnie, ale pewne gwałtowne reakcje pozostają. Dotyczy to sytuacji nagłych zmian, kiedy dziecko znajdzie się w nowym dla niego miejscy publicznym z dużą ilością ludzi i sytuacje wyzwalające lęk.

 UWAGA - z agresją u dziecka  nie można nic nie robić, bo z niej nie wyrasta się, a z czasem nasila się i staje się problemem dla rodziny i środowiska szkolnego.

Warto pamiętać, że nasilenie agresji, niepokoju, rozdrażnienie, wzmożone lęki, czy pobudliwość mogą też  wiązać się z układami ciśnienia o skrajnych wartościach i silnym wiatrem/halny.

W wielu przypadkach niepełnosprawne dzieci mogą być nadwrażliwe na zmiany pogody - obserwuje się u dziecka większy niepokój, czasem pobudzenie, drażliwość, bóle głowy, czy zakłócenia snu..

 Wybór szkoły jest bardzo ważnym krokiem w kierunku lepszej przyszłości naszego dziecka. Należy go dokonać tak, by nie potrzebne były zmiany, kiedy już dziecko zaaklimatyzuje się, wejdzie w grupę, znajdzie w szkole bratnie dusze.

Dla niego zmiana jest trudnym przeżyciem i zamiast skupiać się na nauce - koncentruje się na czym innym.

Znam rodziców, którzy zmianę szkoły dla dziecka stosowali jako swoistą terapię. Za każdym razem, kiedy pojawiał się problem  uznawali, że znów na ich dziecko "uwzięli się" i trzeba szkukać nowej szkoły.

Aby uniknąć zmian szkoły dokonujemy właściwego wyboru

Na co zwracamy uwagę przy wyborze szkoły:

-  Wyniki testów zewnętrznych, osiągnięcia szkoły tzw pozaszkolne - olimpiady, konkursy, inne. Najważniejsze z nich są wyniki testów zewnętrznych. Prace oceniane są neutralnie i jest to sprawdzian nie tylko szkoły, ale również uczących nauczycieli.

-  Losy absolwentów. Szkoła, to nie tylko edukacja, ale i wychowanie.

-  Opinie rodziców. Ten wskaźnik może być zbyt subiektywny, ale rozmowa z rodzicem ucznia danej szkoły może posłużyć jako wywiad i to od nas zależy jakie informacje chcemy uzyskać i jak sobie je zinterpretujemy.

-  Odległość od domu - im mniejsze dziecko tym korzystniejszy jest, kiedy szkoła jest bliżej domu. Dojazdy są męczące i może u niektórych dzieci przekładać się na zmęczenie w szkole, a tym samym niższą efektywność w nauce.

- Inne. Czesto bierzemy pod uwagę konkretnego nauczyciela i to decyduje o wyborze. Jest to słuszne  nie tylko w przedszkolu i klasach I-III, ale i później. Kiedy mamy humanistę dobrze jest, aby zajął sie nim dobry polonista i historyk. I odwrotnie - sądzę, że w przypadku ścisłych przedmiotów dobry dydaktyk, to być albo nie być dla przyszłego matematyka, lekarza, czy inżyniera. W ukierunkowaniu i rozwoju w  przedmiotach ścisłych bez dobrego nauczyciela nie da się samemu zdobyć wiedzy.

Często zapisujemy swoje dzieci według utartej rodzinnej tradycji.  Tu można się pomylić, bo nie zawsze dobra passa szkoły trwa w nieskończoność.

Jeszcze inny powód to namowa, sugestia  kolegów, rodziny, znajomych. To jest szczególnie ryzykowne w sytuacjach, kiedy paczka przyjacół nie chce się rozstawać ze sobą np po szkole podstawowej, czy gimnazjum.

- Przestrzenne warunki szkoły. Budynek, wyposażenie szkoły w pomoce, ogólnie wygląd szkoły wewnątrz jest  jej wizytówką. Podobnie jak dom - zawsze to daje opinię o gospodarzu tego obiektu, czyli dyrektorze.

-  Kusząca oferta szkoły. Obecnie wszystkie szkoły mają swój dzień otwarty, stoisko na targach edukacyjnych, stronę internetową, itp. Wszystko jest piękne, kolorowe, a w treści ofert praktycznie trudno znaleźc różnicę, poza inaczej sformuowanymi sloganami i obrazkami.

To jest  kryterium wyboru, którego nie do końca polecam. Reklama, czy papier przyjmą wszystko. Jest to najzwyklejszy marketing, który uprawiają szkoły borykające się z niskim naborem uczniów. Bardzo dobre szkoły  nie muszą się aż tak reklamować, by pozyskać uczniów.

Powiedziałabym - im bardziej natrętna, kolorowa i błyskotliwa reklama, tym słabsza szkoła.

-  Liczba uczniów w szkole jest również pomocnym wskaźnikiem. Wiadomo dobre szkoły nie narzekają na nabór, a nawet stawiają wymagania  kandydatów.

A jakimi kryteriami kierować się, kiedy mamy niepełnosprawne dziecko?

Już nic nie jest takie proste i oczywiste.

W wielu miejscach na tej stronie poruszany jest  problem  edukacji niepełnosprawnych. Dlatego w tym miejscu odniosę się do wyżej wymienionych kryteriów i wskazań.

Obecnie ciągle poszerza się oferta nauki dzieci niepełnosprawnych, a mimo to rodzice ciągle napotykają na problemy przy zapisywaniu do szkół, czy przedszkoli. Z różnymi też komentarzami spotykają się.

Pamiętajmy o empatii i miejmy zrozumienie dla rodziców. Nawet jeżeli są drażliwi i wszystko ich irytuje, to nie jest ich wina. To wynika nie tylko z posiadania niepełnosprawnego dziecka, ale również z konieczności załatwiania wielu mniej lub bardziej  potrzebnych dodatkowych spraw urzędowych, gromadzenia licznych dokumentów, robienia badań. Np badanie psychologiczne należy aktualizować - co 2 lata. A pewne parametry intelektu i osobowości są stałe i jeżeli nie zdarzy się poważna przyczyna, to nic złego nie dzieje się, a dziecko rozwija się w swoim rytmie.

Z praktyki psychologicznej po przeprowadzeniu tysięcy diagnoz psychologicznyc wiem, że tylko niektóre choroby powodują istotne spowolnienie rozwoju, np z. Downa, niektóre odmiany autyzmu, padaczki o ciężkim przebiegu, urazy, czy choroby mózgu.  W pozostałych przypadkach poziom rozwoju umysłowego jest stały i nie ma potrzeby co roku pisania nowych opinii psychologicznych.

20-30  lat wstecz większość dzieci niepełnosprawnych uczyła się w szkołach specjalnych. Były szkoły dla niewidomych, niesłyszących, upośledzonych umysłowo -  tam większość dzieci trafiała. Takie szkoły "zbierały " uczniów z regionu, a z odległych miejscowości  mogły zamieszkać w internacie.

 Obecnie sytuacja zmieniła się na korzyść i bardzo dobrze, bo dzieci niepełnosprawne, poza swoimi słabościami niczym nie różnią się od zdrowych.  Mają tak samo swoje wady i zalety, swoje mocne i słabe strony, lepszy i gorszy dzień, cieszą się i smucą, bywają niegrzeczne, wygłupiają się, żartują, na sprawdzianach odpisują, starają sobie radzić po swojemu i wymyślają takie same sposoby jak zdrowe dzieci, kiedy czegoś nie wiedzą lub chcą uniknąć kary, itp. Jeszcze raz podkreślam - ich mechanizmy zachowania  niczym nie różnią sie od zdrowych dzieci. Mają tylko bardziej wrażliwe pewne słabe punkty swojego organizmu lub intelektu i bardzo cierpią, kiedy ktoś w nie uderza.

Jak wybrać szkołę dla swojego niepelnosprawnego dziecka?

Ten wybór jest nieco inny, i należy pamiętać o:

- Najlepszą jest szkoła najbliżej miejsca zamieszkania. Dla niepełnosprawnych niezwykle ważne jest ich lokalne środowisko, z którego często nigdy nie odchodzą. Ważne by byli tam znani i mieli swoich znajomych.

Rodzice mają tendencję wywożenia dzieci niekiedy bardzo daleko, męczą je dowozami nawet 30 kilometrów. Przyczyn tego  jest kilka. Szukają "dobrych szkół", nie chcą by ich dziecko w swoim środowisku było odkryte jako to słabe, narażone na wytykanie, docinki, a może i wstyd przed znajomymi, sąsiadami, itp.

- Jaki typ szkoły  -  masowa, integracja, specjalna - szczegóły  w "edukacja niepełnosprawnych".

- W szkolnictwie niepełnosprawnych bardzo ważne jest liczebność klasy - najkorzystniejsza jest liczba uczniów 10 -14. Mniej liczne powodują, że praca jest bardziej imdywidualna, ale wpływ grupy na ważny rozwój psychoemocjonalny i psychospołeczny jest zbyt słaby.

Liczne klasy dostarczają niepełnosprawnemu uczniowi za dużo bodźców, wielość i różnorodność postaw, zachowań, wzajemnych interakcji może go to przerastać i wprowadzać chaos w otoczeniu, a to z kolei wyzwala reakcje obronne - niepkój, lęk, agresja, itp. Oczywiście mówimy o klasach specjalnych - dla uczniów z lekkim upośledzeniem.

Klasy dla uczniów z upośledzeniem umiarkowanym i znacznym - zespoły edukacyjno-terapeutyczne powinny liczyć 5-9 uczniów.

-  Wybierając klasę dla naszego dziecka, dobrze jest zorientować się wcześniej, czy nie ma tam uczniów z niepohamowaną agresją. Od takiego ucznia dostaje się wszystkim i nie ma co liczyć na to, że nauczyciel zapanuje nad tym. Od rodziców zależy, czy podejmą kroki, by ich dziecko miało nauczanie indywidualne. A z  tym bywa różnie.

- Nauczyciel - oczywiście to podstawa. Gdzie, jak gdzie, ale w szkole specjalnej to oni są autorami sukcesu ucznia. Praca z niepełnosprawnymi jest mozolna. Każdy uczeń ma inne braki i tylko dobry i zaangażowany nauczyciel potrafi to wszystko ogarnąć.

Takie grono bardzo zaangażowanych w swoją pracę i skutecznych nauczycieli zastałam w szkole specjalnej tam gdzie zaczynałam pracę - lata 90-te i do około 2004 - szkoła ta należała do najlepszych w Krakowie, mimo trudnych warunków lokalowych uczyło się w niej bardzo dużo uczniów. Obecnie w tej samej szkole grono zmieniło się i niestety jakość edukacji również. 

  Jak to rozpoznać, czego nauczą nasze dziecko w szkole. Dobrze jest zrobić rozpoznanie wśród rodziców starszych uczniów i od nich dowiedzieć się z jakim efektem dana szkoła uczy.

Wyniki sprawdzianów  należy brać pod uwagę, ale nie są one do końca miarodajne. Wynika to z tego, że często do klasy szóstej lub gimnazjum przychodzi uczeń ze szkoły masowej i to oni zawyżają średnią. Jest to kolejne potwierdzenie tezy, że najlepiej uczą w szkołach masowych, następnie w integracyjnych, na końcu są szkoły specjalne.

Szkoła specjalna dla ucznia z lekkim upośledzeniem powinna być ostatecznością.

- To jakie jest grono nauczycielskie, jak pracuje i jak funkcjonuje szkoła jako całość zależy od dyrektora szkoły.

To oni przyjmują ucznia do szkoły i biorą za niego pełną odpowiedzialność. Jeżeli dyrektor jest zaangażowany w pracę na rzecz szkoły i jej uczniów, jest empatyczny, rozumie potrzeby niepełnosprawnego ucznia, to zrobi wszystko, by przyjęty uczeń dobrze czuł się w szkole, był tam bezpieczny i osiągnął to wszystko, na co pozwalają mu jego możliwości.

 W większości szkół specjalnych tacy dyrektorzy są, ale zdarzają się wyjątki.

- Bezpieczeństwo ucznia -  jest to bardzo ważna cecha, którą trudno uchwycić. Może dlatego, że w zasadzie każda placówka mająca pod opieką  dzieci stara się zadbać  o nie jak najlepiej.

Jeżeli coś jest nie tak, to najczęściej nie wynika to ze złej woli pracowników, a z niedopracowania i nieprzestrzegania przez wszystkich zasad bezpieczeństwa obowiązujących w placówce. Zachwiane bezpieczeństwo może być również wtedy, kiedy jest zbyt duża liczba "trudnych dzieci lub młodzieży". Zwykle wzajemnie na siebie negatywnie oddziaływują, czasem dokuczają słabszym.

Jak to sprawdzić? - wywiad we własnym zakresie - najlepiej porozmawiać z rodzicami, na forum - zapraszam.

Pdkreślam, że bezpieczeństwo dziecka niepełnosprawnego jest jego najważniejszą potrzebą, a jej deprywacja może mieć skutki w postaci fobii szkolnej, lęków, zamykanie się w sobie, agresja w domu w stosunku do członków rodziny i wiele innych objawów o charakterze nerwicowym.

- Edukacja jako bardzo ważny argument przemawiający za wyborem tej, a nie innej szkoły. Poziom nauczania w szkołach specjalnych jest bardzo różny i jeżeli zależy nam na dobrej edukacji, to warto wcześniej sprawdzić, jaki jest jej poziom nauczania w danej szkole.

W wielu szkołach specjalnych do edukacji nie przywiązuje się większej wagi - dzieci mają dużo zabawy, imprez,ciągle kolorowanki, pisanie tego samego po śladzie, a nie przełamuje się bariery opanowania podstawowych technik czytania pisania i liczenia bardzo ułatwiających funkcjonowanie społeczne osoby niepełnosprawnej. Minimalizm w edukacji negatywnie wpływa również na rozwój intelektualny i umiejętności społecznych.

Zapraszam do dyskusji na forum.

Zachęcam do robienia rankingu szkół specjalnych - rodzice dzieci niepełnosprawnych dzieci naprawdę mają duży problem i często popełniają pomyłki, a zmiana szkoły nie jest taka prosta dla dziecka.

 SZKOŁY  PONADGIMNAZJALNE/ZAWODOWE  DLA  UPOŚLEDZONYCH  UMYSŁOWO

- wybór jest ograniczony - podobnie jak ogólnie w szkolnictwie specjalnym.

Uczniowie niepełnosprawni intelektualnie mają te same obowiązujące w edukacji etapy :

-  przedszkole

-  szkoła podstawowa  do klasy szóstej, zakończona egzaminem szóstoklasisty dla uczniów z upośledzeniem lekkim, 

-  gimnazjum, zakończone egzaminem gimnazjalnym dla uczniów  z upośledzeniem lekkim,

-  szkoły zawodowe - zasadnicze szkoły zawodowe specjalne kończą się egzaminem zawodowym,

 - licea lub technika  uzupełniające, które najlepsi kończą maturą,

-  szkoły przysposabiające do pracy - dla uczniów z głębszym upośledzeniem i poważnymi problemami zdrowotnymi.

SZKOLNICTWO ZAWODOWE.

 Dla uczniów kończących edukację w gimnazjum, okres zapisywania do szkoły zawodowej jest taki sam jak w innych szkołach - marzec - sierpień, z wyjątkiem szkół przysposabiających do pracy - gdzie można się zgłaszać przez cały rok, bo nie jest to nauka zawodu i nie ma praktyk zawodowych..

Wielu nie wie jaką szkołę wybrać, a jeszcze ciągle jest mały margines rodziców, którzy nie wiedzą, że ich dziecko może kontynuować dalszą naukę.

ZASADNICZE  SZKOŁY  ZAWODOWE  SPECJALNE

- przeznaczone są do nauki dla uczniów  z orzeczonym upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim.

- dla uczniów z upośledzeniem umiarkowanym - na pograniczu lekkiego/ inteligencja ogólna powyżej 50, tu zaznaczę, że różnie szkoły kwalifikują uczniów z tej grupy do ZSZ sp. - biorą pod uwagę również stan zdrowia i kondycję fizyczną,

- nauka w szkołach zawodowych specjalnych trwa 3 lata i kończy się egzamniem zwodowym, na takich samych zasadach jak w masowych "zawodówkach", dlatego zdają go tylko najlepsi,

- po uzyskaniu dyplomu, uczeń uzyskuje certyfikat/dyplom  uprawniający go do pracy w danym zawodzie,

SZKOŁY PRZYSPOSOBIAJĄCE DO PRACY

- przeznaczone dla uczniów z umiarkowanym i znacznynm upośledzeniem umysłowym, a także dla uczniów mających poważne przeciwwskazania do pracy.

Na propozycję takiej szkoły rodzice często reagują, ale "moje dziecko nic nie potrafi i nie nadaje się do żadnej pracy" - tu uczniowie uczą się wykonywać proste domowe prace, także mają ćwiczena usamodzielniające w codziennym życiu, poruszania się poza domem, jest  też kontynuacja podstawowej edukacji, itp.

Taka edukacja i praca napewno nikomu nie zaszkodzi, a daje szansę na zdobycie dodatkowych umiejętności, dodatkowo integruje środowisko niepełnosprawnych. Między wieloma z nich nawiązują się przyjaźnie, sympatie, wielu z nich razem potem spotyka się na warsztatach terapii zajęciowej.

Osoby niepełnosprawne potrzebują kontaktów z osobami na swoim poziomie, co pozwala im na właściwą dla siebie wymianę uczuć, emocji, dialog, humor, itp

KLASY  INTEGRACYJNE  I  ZSZ - ogólnodostepne

Niektóre szkoły zawodowe otwierają klasy integracyjne i uczniowie z lekkim upośledzeniem mają szansę z powodzeniem uczyć się w takich klasach.

Również coraz cześciej do zwykłych szkół zawodowych przyjmowani są najlepsi uczniowie, którzy rokują  ukończenie szkoły.

Oczywiście nie  we wszystkich zawodach uczniowie upośledzeni umysłowo mają  szanse powodzenia.

Jako przykład podam zawód fryzjera, mechanika samochodowego, czy elektronika lub elektryka.

Większość zawodów budowlanych, stolarstwo, i inne prostsze mogą być ofertą na najlepszych z grupy łagodnie uposledzonych umysłowo.

Podjęcie decyzji o zawodowej przyszłości w wieku 16 lat i  to jeszcze z pewnymi umysłowymi ograniczeniami w niektórych przypadkach może być problemem.

Z doświadczenia wiem, że ograniczone możliwości wyboru, częściowo eliminują ten problem i większość uczniów podejmuje trafne decyzje.

O czym należy pamiętać:

-  Uczniowie z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego nie aplikują się do szkół drogą elektroniczną, a osobiście muszą zgłosić się do szkoły i w wielu szkołach praktykowane są rozmowy kwalifikacyjne.

Taka rozmowa ostatecznie pomaga podjąć decyzję, tym mniej zdecydowanym.

-  Większość szkół wymaga opinii psychologicznej i pedagogicznej.

W ramach badania psychologicznego psycholog powinien uczniowi klasy trzeciej gimnazjum udzielić porady zawodowej, a w niektórych przypadkach  porozmawiać również z rodzicami.

- W wielu przypadkach rodzice podejmują decyzję za dziecko i nie ma sposobu ich od tego zamiaru odwieść.

Najcześciej mają rację, ale bywa też i tak, że nie, a ci są najbardziej uparci i trudno im wytłumaczyć, że powinni rozpatrzyć argumety innych.

- Zdarzają się przykre dla młodej osoby niepełnosprawnej intelektualnie sytuacje, kiedy wybiera swój wymarzony zawód i ma do jego wykonywania uzdolnienia i predyspozycje, a lekarskie przeciwwskaznia nie pozwalają.

Dlatego rozmowę o zawodzie rozpoczynamy od pytania o stan zdrowia. Dalej są uzdolnienia i predyspozycje.

- Rozmowy o zawodzie, szkole zawodowej o przyszłości młodzież bardzo lubi, bo  jest to okazja do snucia planów, marzeń, rozmów o przyszłości, która w tym wieku wygląda bardzo kolorowo.

- W najtrudniejszej sytuacji są uczniowie z pogranicza upośledzenia lekkiego i umiarkowanego.

Tu należy podejmować indywidualne decyzje, biorąc pod uwage przede wszystkim zdrowie .

 - Na koniec dodam, żeby nie panikować, kiedy we wrześniu okaże się, że wybór zawodu nie był trafiony - nie należy zwlekać, tylko zmienić profil zawodowy.

Większość młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie kończy szkolnictwo zawodowe bez uzyskanego certyfikatu, czyli bez pełnych kwalifikacji do wykonywanego zawodu.

Jeżeli pozwala im na to stan zdrowia, podejmuja pracę, jako pomocnik np mechanika, kucharza, cukiernika,itp.

Bardzo rzadko robią pozytywną karierę w branży

PORADY - KTÓRĄ  TERAPIĘ  WYBRAĆ

-obecnie jest duża oferta.

 Wybór, a może lepiej odpowiedni dobór nie jest łatwy. Bardzo często niewiele różniące się między sobą metody terapii, tylko  inaczej nazwane wprowadzają  dezorientację.

Dlatego wymienione będą te, które są sprawdzone i skuteczne w leczeniu niektórych zaburzeń rozwojowych.

Psycholog posiadający umiejętność prowadzenia wielu rodzajów terapii ma duże możliwości wyboru, czy ewentualnego łączenia elementów różnych terapii.

W terapii najważniejszy jest końcowy efekt, a przede wszystkim trwałość uzyskanych wyników.

Trwałość jest najważniejsza, ale  najmniej pewna.

I. TERAPIA  BEHAWIORALNA

- krytykowana, ale w wielu zaburzeniach najbardziej skuteczna.

Ogólnie - polega na modyfikowaniu lub wygaszaniu niepożądanych zachowań.

Najważniejszymi elementami tej terapii jest   nagroda / wzmocnienie / "+ " i kara / wygaszenie /" -" .

Przykład; dziecko gdziekolwiek pojawi się, to ma nawyk zaglądania do szuflad, szafek i za każdym razem znajduje tam coś  ciekawego, co go zainteresuje. To "coś" jest wzmocnieniem/+, dlatego zwykły komunikat " nie wolno" w przypadku wielu dzieci, z tak silnym pozytywnym wzmocnieniem nie wystarczy.

W tej terapii najważniejsza jest konsekwencja stosowania ustalonych z dzieckiem zasad.

Dzieci są niezwykle sprytne i wykorzystują swój dziecięcy urok do manipulowania dorosłymi, a na drugim biegunie są te wymuszające korzystne dla siebie decyzje złością, histerią, wrzaskiem, agresją,  czy innymi zachowaniami trudnymi do opanowania.

Zwrócę jeszcze uwagę na  określenia najważniejsze w tej metodzie  -  "nagroda" - daje zawsze pozytywne skojarzenia, a "kara" niezmiennie kojarzy się z czymś bardzo nieprzyjemnym, jak klaps, szarpanie, nastraszenie, złoszczenie się na dziecko, wreszcie odsunięcie dziecka od siebie, jako tego nieznośnego i złego, które sprawia same kłopoty.

Być może nieliczni rodzice stosują tak drastyczne kary, ale ta metoda takich kar nie przewiduje. Jako karę stosuje się pozbawienie nagrody, zakazy, upomnienie i wyjaśnienia, itp. Stosowane konsekwentnie dają  pozytywny efekt.

Tu szczegóły tej terapii nie będą przedstawione, chętnie udostępnię bogate materiały na konkretne zapotrzebowanie.

Metoda polecana dla:

-  dzieci z aytuzmem i cechami autyzmu,;

-  dzieci z  zaburzeniami zachowania i emocji,

- w niektórych lżejszych przypadkach adhd,

- z powodzeniem stosowana jako metoda wychowawcza dzieci sprawiających różnorodne problemy wychowawcze.

II. METODA  INTEGRACJI  SENSORYCZNEJ

- metoda bardzo prosta w stosowaniu, ale jej wyjaśnienie dla niewtajemniczonych nie jest takie proste.

Została opracowana jako odpowiedź na problemy dzieci, u których są trudności z równoczesnym odbiorem bodźców/impulsów płynących równolegle z różnych zmysłów i przetwarzaniem ich.

Chodzi tu przede wszystkim o te "drugoplanowe" ;  sferę westybularną/przedsionkowe/zmysł równowagi, proprioceptywną/czucie głębokie, taktylną/dotyk, oraz zmysł węchu i smaku. Zintegrowane bodźce płynące z tych sfer wzmacniają pozytywnie percepcję wzrokową i słuchową.

Terapia polega na udrożnienieniu i usprawnianiu kanałów przewodzących  bodźce z tych sfer.

Bardzo ważne w integracji sensorycznej - nie zajmujemy się wybiórczo jednym zmysłem, ale stosujemy taki dobór ćwiczeń, by uaktywniać wszystkie zmysły równocześnie.

Najbardziej otwarte na działanie bodźców są stopy, dłonie, głowa, twarz, okolice ust, wnętrze jamy ustnej.

Metoda polecana dla;

- niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu głębokim, znacznym, umiarkowanym

- dla dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym,

- dla dzieci z autyzmem i cechami autyzmu, mutyzmem

- dla dzieci z zaburzeniami kinetetycznymi, motoryki dużej i małej,

- z zaburzeniami koncentracji uwagi.

Podobnie jak przy metodzie behawioralnej szczegóły i przykłady ćwiczeń na konkretne zapotrzebowanie.

III. RUCH  ROZWIJAJĄCY  W. SHERBORNE

-  można ją stosować jako oddzielną metodę, ale i też niektóre  ćwiczenia można wykorzystywać w łączeniu z innymi metodami.

Ogólnie to uporządkowana forma "baraszkowania" z dzieckiem. Ćwiczenia mają charakter przyjemnej dla dziecka zabawy, dostarczają dużo pozytywnych odczuć, a przede wszystkim uczą bycia z własnym ciałem i bliskości z drugim człowiekiem.

Nie potrzeba specjalnego przygotowania - wystarczy opis teoretyczny i zestaw ćwiczeń.

W tej metodzie ważne jest, by nie przełamywać na siłę bliskości fizycznej z dzieckiem. Jeżeli dziecko ma opory/np tak może być w autyźmie, mutyźmie, dzieci nadwrażliwe na dotyk, zaczynamy od ćwiczeń stopniowo przełamujących tę barierę u dziecka.

IV. TERAPIA  POPRZEZ RELAKSACJĘ

- pozwala nie tylko wyciszyć się dziecku, ale rozwija wyobraźnię,  poczucie własnej tożsamości fizycznej i psychicznej, czy  koncentrację uwagi.

 Ich stosowanie w praktyce nie wymaga szczególnego przygotowania, wystarczy kurs lub warsztaty, a nawet dobry,szczegółowy opis metody i mamy w ręku narzędzie, które w wielu trudniejszych sytuacjach dla dziecka - czy dla nas będzie pomocne.

Tu zaznaczę, że stosowanie technik relaksacyjnych jest formą wspomagającą inne terapie, lub typowo wyciszające, nie należy mieć zbyt dużych oczekiwań - np, że dzięki nim ktoś zmieni swoje zachowanie, przestanie być nadpobudliwy. W pewnych sytuacjach łagodzi objawy zmęczenia, niepokoju, pobudzenia.

Do najchętniej stosowanych technik należą: relaksacja w/g Jacobsona, Wintreberta, trening autogenny w/g Polender.

Mam duże doświadczenie w stosowaniu techim relaksacyjnych i chętnie udostepnię szczegółowe opisy i praktyczne porady.

V. METODA  DOBREGO  STARTU

- jest przeznaczona dla uczniów z deficytami rozwojowymi i celem jej jest usprawnianie analizatorów wzrokowego/znaki graficzne, słuchowego/piosenka, kinestetyczno-ruchowy/odtwarzanie znaków graficznych zgodnie z rytmem.

Przeznaczona głównie dla młodszych dzieci i z niepełnosprawnością umysłową. Forma jej realizacji jest dla dzieci atrakcyjna i to jest dodatkowa zaleta, bo dzieci chętnie biorą w niej udział.

 Metoda nie jest trudna w stosowaniu, ale warsztatowe przygotowanie, podobnie jak w poprzednich jest wskazane.

 POTRZEBA  MIŁOŚCI

- podstawowa potrzeba każdego dziecka. Z nią wiąże się potrzeba akceptacji, uznania i przynależności.

Dziecko kochane czuje się potrzebne. Jest szczęśliwe, radosne, otwarte, najczęściej zrównoważone emocjonalnie, pewne siebie, lepiej przystosowane.

Deprywacja -  nie zaspakajanie jej powoduje u małych dzieci często  "chorobę sierocą", dzieci wolniej rozwijają się, są zagubione, nieufne, lękliwe, labilne emocjonalnie, trudniej radzą sobie w nowych sytuacjach społecznych.

Dzieci z niedosytem miłości, jaka powinna płynąć do nich ze strony najbliższego otoczenia mają charakterystyczny - smutny wyraz twarzy, bywają bardzo przywiązane do konkretnej zabawki, a czasem nawet jej małego elementu, który zawsze mocno zaciskają w rączce, skubią skórę, kiwają się, uderzają głową, zadając sobie ból, są płączliwe, można obserwować jeden objaw, ale i kilka równocześnie.

POTRZEBA  BEZPIECZEŃSTWA

- podstawowa potrzeba niepełnosprawnego dziecka. Zapewnia nienaruszlność, unikanie  cierpienia, bólu. Niepełnosprawność niesie ze sobą niepewność, częste rozłąki z najbliższymi, lęk przed bólem fizycznym, chorobami, wizytą u lekarza, pobytem w szpitalu. Dlatego ta potrzeba  wysuwa się na pierwsze miejsce.

Deprywacja - wzmożone lęki, płaczliwość, wybuchy złości, opieranie przed wizytami u specjalistów, w wielu przypadkach sytuacyjne zanieczyszczenia, czy  moczenie, itp

Rodzice, czy wychowawcy i nauczyciele, nie wiedząc o tym - nieświadomie stymulują dziecko do takich zachowań.

W codziennych czynnościach, czy kontakcie nie zwraca się na to uwagi, posługując się takimi samymi sloganami, jak w stosunku do zdrowych dzieci - taki duży..., chłopcy nie płaczą.., do wesela się wygoi, itp. Przede wszystkim dziecko niepełnosprawne tego nie rozumie, dlaczego cierpi i należy go do tego wcześniej przgotować i wytłamyć tak, by zrozumiało..

POTRZEBA  AFILIACJI / PRZYNALEŻNOŚCI

- przynależność do rodziny, grupy, czy większej społeczności, kraju.

Najważniejsza jest rodzina, w kolejnych latach życia  może to być grupa rówieśnicza. Dla niepełnosprawnych ważną rolę spełnia środowisko szkolne.To sprzyjające dziecku otoczenie, a przede wszystkim akceptacja jego niepełnosprawności rozwija poczucie poczucie własnej wartości i bycia członkiem wiekszej grupy. 

W grupie dzieci niepełnosprawne znajdują swoich przyjaciół, pomagają sobie wzajemnie, ale też uczą się akceptacji innych, rozwiązywania konfliktów.

Dla niektórych dzieci nauka szkolna może trwać cały rok, łącznie z niedzielami. 

Deprywacja - zawsze skutkuje frustracją, zaniżoną samooceną, obniża kompetencje społeczne, umiejętości interpersonalne. Często towarzyszy dzieciom, które nie mogą być grypie - niepełnosprawność ruchowa, inne zaburzenia rozwojowe, powodujące, że uczeń ma nauczanie indywidualne w domu.

Inny problem, to dzieci oddane przez rodziców na wychowanie do ośrodka wychowawczego, domu dziecka, czy rodziny zastępczej. Dla tych dzieci zawsze jest to bolesne, bo nie zrozumiane odrzucenie. Cierpią z tego powodu na swój sposób. Smutne są dla nich święta, urodziny, święto matki i inne okolicznościowe święta.

POTRZEBY  POZNAWCZE

- ciekawość poznawcza, własna twórczość. Ważne są dla dużej grupy zdrowych dzieci, bo cieszą  je osiągnięcia, sukcesy, za które odbierają pochwały, czy nagrody. Natomiast dzieci niepełnosprawne intelektualnie mają zdecydowanie mniejsze takie potrzeby, ale tak samo łakome są pochwał i nagród.

ujawnia się poprzez ciągłe pytania, dociekliwość, którą nie wszyscy dorosli dobrze znoszą

Deprywacja - wolniejszy rozwój, niewykorzystanie talentów i wyjątkowych uzdolnień. Jako dorosłe osoby mają poczucie niespełnienia, ciagle czegoś poszukują i zaczynają od nowa.

POTRZEBY  BIOLOGICZNE

- związane z funkcjonowaniem organizmu. W diagnozie psychologicznej, terapii, czy rozważając proces rozwojowy dziecka zwykle są pomijane, a co najwyżej potraktowane marginalnie. Uważam, że im młodsze dziecko tym ważniejsze jest ich zaspokajanie, a deprywacja może mieć ujemne skutki na ogólny rozwój dziecka. 

Dla osób  głębiej  upośledzonych,  zaspokojenie tych potrzeb jest bardzo ważne. Kiedy nie są dokarmione, to bywają rozdrażnione i nic nie można od nich wyegzekwować.

Do biologicznych potrzeb należy zaliczyć te seksualne - one szczegółowo omówione są w punkcie - "Seksualność Niepełnosprawnych"

POTRZEBA - brak czegoś, który motywuje jednostkę do zaspokojenia tego braku.

DEPRYWACJA - niezaspokojonie potrzeby

Tu zostały wymienione podstawowe  i te bardzo ważne potrzeby w procesie rozwoju człowieka.

Długotrwałe niezaspokajanie ich skutkuje wieloma negatywnymi konsekwencjami, które mogą dać znać o sobie, dopiero po latach.

Nie trudno zauważyć, że  najważniejsze potrzeby dziecka zaspakajane są  przede wszystkim w rodzinie.

W przypadku dzieci i osób niepełnosprawnych największym problemem jest rozpoznanie swoich potrzeb, nazwanie ich i podjęcie kroków w kierunku ich zaspokojenia. Jest to ważna umiejętność w codziennym funkcjonowaniu i należy na to zwracać uwagę w procesie uspołeczniania, edukacji i terapii. Takie działania należy podejmować zarówno w domu, jak i w szkole.

Pomocą społeczną zajmują się Miejskie i Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej.

FORMY POMOCY NIEPEŁNOSPRAWNYM DZIECIOM:

1. ZASIŁKI PIELĘGNACYJNE - jest to comiesięczny dodatek, przyznawany przez komisję lekarską na okres trwania niepełnosprawności u dziecka.

Kto powinien strać się o taki zasiłek:

- rodzice dziecka, które ma przewlekłą i nieuleczalną chorobę powodującą trwałą niepełnosprawność,

- rodzice dziecka, które wymaga długotrwałego leczenie, rehabilitacji i specjalistycznej terapii,

- rodzice dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim, znacznym, umiarkowanym,

- rodzice dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim + inne współtowarzyszące temu niepełnosprawności,

- rodzice dzieci, co do których nie ma pewności, że taka pomoc należy się, ale uważają, że leczenie ich dziecka pochłnia dużo czasu i jest bardzo kosztowne.

Osobiście zawsze doradzam w przypadkach wątpliwych należy się, czy nie, aby złożyć wniosek do ZOON/Zespól Orzekający o Niepełnosprawności/ i wątpliwości wyjaśnią się.

Zdarza się, że komisja rozstrzyga niekorzystnie w stosunku do oczekiwań wnioskodawców - można złożyć odwołanie, ale należy pamiętać o dopuszczalnym terminie odwołania. Wcześniej należy dokładnie przeczytać treść orzeczenia.

W komisjach do orzekania o niepełnosprawności dla dzieci orzekają lekarz orzecznik + psycholog.

Zasiłek/dodatek pielęgnacyjny jest wypłacany ze względu na niepełnosprawność i jest niezależny od dochodów rodziny.

O dodatek pielęgnacyjny mogą też starać się ludzie młodzi, dorośli, jeżeli zaistnieje taka konieczność.

Do 16 r.ż orzekana jest ogólnie -  niepełnosprawność,

Po 16. r.ż - orzeka się stopień niepełnosprawności.

Są trzy stopnie niepełnosprawności:

I - lekki                 - nie należy się dodatek pielęgnacyjny

II - umiarkowany - należy się

III - znaczny         - należy się zasiłek pielęgnacyjny i wielu rodzicom tych dzieci przysługuje świadczenie pielęgnacyjne.

Nie jestem specjalistą od świadczeń socjalnych. Wiedzę, którą posiadam wynika z doświadczenia z pracy z niepełnosprawnymi. Są to ogólne wskazówki.

O szczegóły należy pytać u źródła, czyli w Ośrodkach Pomocy Społecznej, czy Centrum Pomocy Rodzinie.

Ośrodki Pomocy Społecznej powinny być w każdej gminie.

Centrum Pomocy Rodzinie -  w większych gminach, czy miastach. 

Obydwa punkty  powinny działać pomocowo osobom znajdującym się w potrzebie, a także tym, którzy nie dają sobie sami rady z życiowymi wyzwaniami i w tej grupie są niepełnosprawni.

Piszę o tym, ponieważ większość osób nadal ma uprzedzenia do tych instytucji, jakoby ich klientami był tylko  margines społeczny, czy życiowi nieudacznicy.

Tak nie jest.

Szczególnie w CPR można uzyskać fachowe porady, pomoc i nie tylko  finansową.

KOMPUTER LUB LAPTOP DLA  UCZNIA  UPOŚLEDZONEGO  UMYSŁOWO

- jest to program działający od wielu lat i bardzo dobrze sprawdza się.

Mimo, że nie jest w całości finansowany, to wielu rodziców decyduje się na zakup komputera dla swojego dziecka.

Może w niektórych przypadkach służy dziecku tylko do zabawy, ale w większości jest wykorzystywany do ćwiczeń edukacyjnych, ćwiczenia mowy, komunikacji pozawerbalnej/autyzm, mpdz, pozwala na kontakty rówieśnicze i wiele innych pożytecznych pełni funkcji.

Szczegółowe informacje można uzyskać w Centrum Pomocy Rodzinie lub PEFRON, gdzie od razu mozna pobrać i wypełnić wnioski o taka pomoc..

Mając niepełnosprawne dziecko można też korzystać z dofinansowania do turnusów rehabilitacyjnych, pomocy edukacyjnych, ortopedycznych i innych niezbędnych potrzeb dziecka wynikających z jego niepełnosprawności.

Z różnych form pomocy należy korzystać, bo te środki są na taką pomoc przeznaczone i należy je wykorzystać.

Ważne, by o taką pomoc samemu starać się i zgłosić się osobiście - nie należy liczyć, że pracownik socjalny  przyjdzie do nas i zaoferuje pomoc.

DOROŚLI  NIEPEŁNOSPRAWNI

- od strony prawnej  wszystko jest tak samo, jak u pełnosprawnych osób.

< 18-ka - coraz częściej jest urządzana przez rodzinę, na którą zapraszani są również rówieśnicy nastolatka.

   Jednak w większości rodzin przechodzi ona bez większego echa.

    A jeszcze inna grupa widzi w tym dodatkowe problemy, bo nie bardzo godzi się na to, by niepełnosprawnemu dać jakąkolwiek swobodę w decydowaniu o swoim losie.

< Dowód  osobisty - wyrabiamy tak samo jak w każdym innym przypadku.

Ponieważ jest to jedna z pierwszych samodzielnych czynności młodej dorosłej osoby, to kłopot mają ci którzy nie mogą jej sami załatwić i tu po raz pierwszy pojawia się potrzeba opiekuna prawnego, który zrobi to w zastępstwie.

Przy załatwianiu pierwszej czynności urzędowej, gdzie wymagany jest własnoręczny podpis w niektórych przypadkach dochodzi do weryfikacji smutnej prawdy o samodziemnym podpisie. Wielu, mimo wysiłków nie potrafią tego zrobić.

< Opieka medyczna - w dzieciństwie pediatra i dziecięcy specjaliści. Tu podkreślę, że opieka medyczna nad niepełnosprawnym dzieckiem jest wszechstronna, a rodzice nie mają większych problemów z dotarciem do specjalistów, czy zrobić dodatkowe, specjalistyczne badania. W większych miastach są centra leczenia dzieci, gdzie otrzymują fachową i kompleksową opiekę medyczną.

Jako dorośli z usług medycznych korzystają na tych samych zasadach, co inni. Nie są specjalnie wyróżnianą grupą.

Jeżeli oprócz upośledzenia umysłowego nie ma towarzyszących innych chorób, to osoba niepełnosprawna korzysta tylko z leczenia u lekarza rodzinnego.

Moim zdaniem osoby upośledzone umysłowo,  a szczególnie te głębiej, powinny od czasu do czasu być konsultowane u lekarza psychiatry i mieć możliwość korzystania z pomocy psychologicznej.

< Nauka -  obowiązkowe jest ukończenie gimnazjum, a obowiązek szkolny jest do 18 roku życia.

Inaczej można w wieku 16 lat zakończyć edukację, poprzestając na poziomie ukończonego gimnazjum.

Obecnie rodzice rzadko korzystaja z tej wersji.

Mając możliwość wydłużania etapów edukacyjnych, chętnie z tego  korzystają  i tak planują edukację dziecka, by wykorzystało przysługujący mu limit uczenia się  -  do 23 -24 roku życia

Formy kształcenia opisane są  edukcji i rodzajach szkół specjalnych.

< Praca zawodowa - Tu różnie bywa i zawsze są to czarne scenariusze.

Osoby zdrowe fizycznie mogą i powinni pracować.

Pracę najczęściej znajdują jako renciści na specjalnych warunkach.

Często znajdują ją w biurach pośrednictwa pracy lub dzięki poszukiwaniom warsztatów terapii zajęciowej, których są uczestnikami.

< Małżeństwo i własna rodzina - w charakterystyce stopni upośledzenia umysłowego/Zaburzenia rozwoju/ jest podane przy których stopniach założenie własnej rodziny jest możliwe, a w których przypadkach nie jest to wskazne.

Radzę oddzielnie spojrzeć na małżeństwo dwojga/ale nie koniecznie / niepełnosprawnych  i na bardziej złożony problem -  rodzinę, czyli posiadanie i wychowywanie własnych dzieci.

Jest to złożony problem, należy go rozpatrywać indywidualnie, a ostateczne decyzje za lub przeciw podjąć rozważnie, by nikogo nie skrzywdzić.

< "Kiedy  nas zabraknie?"  - to wzruszające pytanie, powtarzane, przez troskliwych rodziców, niepotrzebnie wprowadza nastrój przygnębienia i nerwową atmosferę w domu.

Jeżeli w rodzinie nie ma komu zająć się dorosłą osobą niepełnosprawną, to pozostaje ta zorganizowana poza domem. Obecnie jest wiele możliwości i wszystko zależy od poziomu samodzielności w społecznym funkcjonowaniu.

Szczegóły w innym artykule.

Jedno jest pewne - niezależnie od okoliczności każda niepełnosprawna osoba będzie otoczona opieką w społeczeństwie.

Warto inwestować w usamodzielnianie niepełnosprawnego dziecka, by kiedyś nie było dla nikogo ciężarem, a niezależne od innych w codziennym życiu i jak zajdzie taka potrzeba - pomagające innym.

Jest to możliwe, ale pracę nad samodzielnością należy rozpoczynać odpowiednio wcześnie.

Zawsze wykorzystujemy ten moment, kiedy dziecko domaga się samodzielności i mówi nam "ja sam/a" - wtedy nie wolno wyręczać, a tylko pomagać. U zdrowych dzieci jest to bardzo wcześnie - ok 3 r.ż..

U niepełnosprawnych - różnie, ale taki moment jest wpisany w etap rozwoju społecznego i psychicznego i poza wyjątkami pojawia się u każdego dziecka.

< Wielu absolwentów szkoły specjalnej spotykam już jako dorosłe osoby i aż trudno mi uwierzyć, że tak dobrze radzą sobie w życiu dorosłym.

< Spora grupa absolwentów żyje z dnia na dzień. Zajmują się zbieractwem, dorywczymi pracami, nielicznym udaje się  znaleść zatrudnienie na umowę dla osób niepełnosprawnych. Jak rozmawiam z nimi, to cieszy ich każda praca. Najważniejsze jest to, że nie wstydzą się żadnej pracy, każdą wykonują solidnie, najlepiej jak potrafią.

 Tę formę pomocy na rzecz dzieci świadczą  poradnie psychologiczne, ośrodki wczesnej interwencji i inne np działające w ramach stowarzyszeń, czy fundacji.

Tu zostaną wymienione te, które są na stałe wpisane w rejestr instytucji pomagających dzieciom.

PORADNIE PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNE

- najbardziej rozpoznawalne instytucje, które zajmują się diagnostyką, terapią i szeroko pojętą pomocą dzieciom i młodzieży.

- zatrudniają psychologów, pedagogów, logopedów, terapeutów, dzięki czemu dziecko powinno otrzyma tu kompleksową pomoc,

- poradnia  kieruje dzieci do leczenia specjalistycznego, jeżeli uzna to za ważne, wydaje orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego,

- zajmują się z dziećmi w wieku przedszkolno-szkolnym,

- znajdują się w miastach powiatowych, czy większych gminach.

OŚRODKI  WCZESNEJ  INTERWENCJI

- obejmują opieką dzieci od urodzenia.

- nie są tak gęsto rozmieszcone jak PPP, najczęściej działają w większych miastach,

- pełnią bardzo ważną rolę, bo wypełniają lukę do 3 roku życia, a od przedszkola dzieckiem zajmują się już PPP

- mając na uwadze, jak ważny jest to okres dla dziecka, to rola takich ośrodków jest bardzo ważna, a ich działanie przynosi wiele korzyści,

- Ważną rolę w pierwszych miesiącach życia odgrywa lekarz pediatra i  to oni najczęściej rozpoznają wady u dziecka, dlatego tak ważne jest przestrzeganie kalendarza wizyt u lekarza pediatry w pierwszym roku życia

dlatego informacja ta jest włączona w do OWI

INNE INSTYTUCJE DZIAŁAJĄCE NA RZECZ POMOCY DZIECIOM W WIEKU ROZWOJOWYM

- wiele z nich ma przejściowy charakter działania, ale pełnią bardzo ważną rolę pomocową we wspomaganiu rozwoju dziecka i rozwiązywaniu jego problemów.

Najczęściej działają dzięki finansowaniu przez fundacje, stowarzyszenia, czy inne.

We wszystkich wyżej wymienionych poradniach dziecko i jego rodzice otrzymują pomoc bez jakichkolwiek opłat.

Oprócz nich działają podobne niepubliczne poradnie, w których pomoc jest odpłatna.

Płatna pomoc nie znaczy lepsza i należy o tym pamiętać.

UWAGA.

Jakość świadczonych usług jest różna. Należy wybierać najlepszych i doświadczonych specjalistów.

Teraz powstają zespoły wspomagające rozwój dziecka, które wywodzą się z nauczycieli szkół specjalnych.

Moim zdaniem nie jest to dobry pomysł, bo  osoby te nie mają na codzień doświadczenia z bardzo małymi dziećmi i ich działania mogą przynieść więcej szkody niż pożytku. Na miejscu rodziców nie oczekiwałałabym wiele. Jednak praca tych osób jest opłacana jako dodatkowwe zajęcie i radzę rodzicom mieć konkretne oczekiwania, co do skuteczności i profesjonalnalizmu.

Zdecydowanie doradzam korzystać z wysokowyspecjalizowanych i doświadczonych specjalistów z Poradni, czy Ośrodków Wczesnej Interwencji.

 Nauczanie indywidualne/NI jest organizowane dla ucznia na wniosek rodziców.

Najważniesze jest zaświadczenie od lekarza specjalisty, w którym jest diagnoza i zalecenie nauczania indywidualnego. Nie będę się skupiała na dokumentacji, ale na tym, kiedy o takie nauczanie warto postarać się dla dziecka, a kiedy korzystniej jest , by mimo pewnych trudności pozostawić go w grupie.

W przypadku niepełnosprawnych dzieci zawsze powinna to być ostateczność. Wpływ grupy na rozwój społeczny i osobowy jest jest bardzo duży i odbywa się naturalnie - samoistnie.

Kiedy NI  jest konieczne;

-  Stan zdrowia np po operacji,  choroba uniemozliwiająca pobyt w szkole - np ciężka niepełnosprawnosć ruchowa, uciążliwe i częste napady padaczki, choroby ograniczające wysiłek fizyczny dziecjka do minimum. W takich przypadkach lekarz proponuje NI i najczęściej nie ma innej opcji.

- Problemy w rozwoju psychicznym i emocjonalnym - tu już bywa różnie. W większości tych przypadków NI proponuje szkoła, bo uczeń stanowi zagrożenie dla innych lub siebie. Są to trudne przypadki ADHD, zaburzenia zachowania i emocji, niektóe odmiany autyzmu. Wszystkie te przypadki wiążą się z agresją ucznia wobec rówieśników i nauczycieli.

 Każdy przypadek jest inny. Na co należy zwrócić uwagę;

- Klasa - czy uczeń nie jest prowokowany, bo kiedy w klasie jest dwa lub więcej uczniów z podobnymi zaburzeniami, to wystarczy przeniesienie do innej klasy lub szkoły i problem może nie do końca rozwiązany, ale ma łagodniejsze objawy,

- Nauczyciele - bywa, że to oni mogą prowokować ucznia do takich zachowań i wynika to z nieznajmości problemu ucznia, a są to niewłaściwe reakcje na zachowania - brak konsekwencji i wspólnie ustalonych przez nauczycieli zasad i reguł postępowania. Wielokrotnie słyszałam - " ja sobie radzę, u mnie jest spokojny " i to jeszce z poczuciem dumy. A tych zaburzeniach chodzi o to by u każdego nauczyciela był spokojny.

- Równie często wina jest po stronie domu i niewydolości wychowawczej rodziców - dziecko z zaburzeniami jest od początku źle prowadzone, a winę za jego  zachowanie próbuje się przerzucić na innych. Do rodziców trudnych uczniów należy uważać co się mówi i jak, bo wszystko próbują interpretować na swoją korzyść , powtarzają - a pani psychologog powiedziała, a lekarz powidział, a ktoś tam jeszcze co innegi i tak dalej.... Na wszystko starają się znaleźć  argument

 Zamęt w zapisywaniu dzieci do szkoły jest od kilku lat i nikt nie ponióśł konsekwencji  za bałagan.

W rozwoju dziecka kluczowy jest okres ok.7 r.z. i  ok 12 r.ż.  -  myślenie  dziecka przechodzi na wyższy  poziom.

U dzieci w wysoką inteligencją wcześniej, a u dzieci ponżej przeciętnej później.

To dlatego wcześniej były odroczenia od obowiązku szkolnego - najczęściej o jeden rok. A dla dziecka z przyśpieszonym rozwojem - wcześniejsza nauka też najczęsciej o jeden rok.

 Decyzje o  odroczeniu, jak i wcześniejszejszym rozpoczęciu nauki najczęściej podejmowano w poradniach psychologiczno-pedagogicznych po diagnozie dziecka.   

Obecnie wszystko pcha się do jednego worka, nie dbając o to, jak sobie z tym wszystkim poradzi słabszy uczeń, czy z dysfunkcjami.

Decyzje podejmuje się na gorąco i różne są argumenty.

-  Ambitni rodzice chętnie zapisują wcześniej do szkoły swoje dziecko, by pochwalić się przed innymi.

-  Czasem jest tak, że szkoła namawia, bo brakuje ucznia, by utworzyc klasę.

-  Dziecko ma kolegów z którymi jest bardzo związane w przedszkolu i idą grupką razem do szkoły.

-  Często rodzice łączą rodzeństwo w jednej klasie, bo tak jest praktycznie.

-  Jest jeszcze wiele innych powodów, dla których rodzice wcześniej zapisują dziecko, nie do końca rozumiejąc konsekwencje  takiej, a nie innej decyzji.

Jak widac, na końcu jest dobro dziecka i jego powodzenie w nauce szkolnej.

Mam ogromne doświadczenie w pracy w edukacji i prawie zawsze jako psycholog  zajmowałam się uczniem z niepowodzeniami szkolnymi. Dlatego uważam, że spory margines dzieci powinien rozpoczynac naukę w w wieku 7 lat. Podobnie  duża grupa dobrze rozwiających się 6-latków może z powodzeniem rozpoczynac naukę wcześniej.

Jak zawsze decyzja należy do rodziców.

Jeżeli  nie są pewni swojej decyzji dobrze jest zasięgnąc porady doświadczonego psychologa lub nauczyciela wczesnoszkolnej edukacji.