ELIPSA]

 SAMOOKALECZENIA

-  zwykle towarzyszą innym zaburzeniom, a najczęściej wymieniane są przy autyźmie, zaburzeniach zachowania i emocji, czy innych  poważniejszych nieprawidłowościach w rozwoju psychoemocjonalnym.

Mogą zdarzać się u dzieci prawidłowo rozwijających się i nie przejawiających głębszych zaburzeń.

 OBJAWY:

-  W określonych sytuacjach dziecko wyrywa sobie włosy - niekiedy całymi garściami.  Potrafi własnymi rękami, mimo niewyobrażlnego bólu,  zrobić sobie łysą głowę lub jej część.

- Uderzanie głową w ścianę lub inne przedmioty i robią to coraz mocniej.

-  Dzieci i młodzież częściej drapią swoje ciało ostrymi narzędziami - nożyczki, kawałki szkła, żyletki, noże itp.

Niestety to prawda - tak -  jest to przerażające, ale tak niektórzy potrafią bezlitosnie okaleczać siebie - do krwi.

Spotkałam się z tym problemem wiele razy.

Dodam, że takie zachowania mają charakter nawracający. Dziewczynki/chłopcy - też,  są świadomi tego, że takie okaleczanie się jest złe, zgadzają się ze wszystkimi argumentami, przyrzekają sobie, że to ostatni raz.

Prawda jest taka, że często jest to postanowienie do następnego razu.

- Dzieci zgrupowane w  internatach, ośrodkach, na koloniach, mogą się wzajemnie zachęcać do takich zachowań i należy to odróżnić. Cięcie pod wpływem innych nie jest klasyczną formą autoagresji i zwykle mija po zerwaniu kontaktów z inicjatorami takich zachowań.

PRZYCZYNY:

-  Podstawowa zasada -  zadać sobie ból fizyczny, by uciszyć ból wewnętrzny.

-  Podobnie jak w uzależnieniach, jest to reakcja na sytuacje trudne, z którymi ktoś sobie sam nie radzi.

-  Autoagresja, samookaleczanie się, zadawanie sobie bólu fizycznego jest niewątpliwie formą kary jaką sobie wymierza  dziecko, czy młoda osoba . Jest wynikiem  złości na siebie.

- Jest formą odreagowania nadmiaru emocji, które powstają, kiedy dziecko ciągle ma wmawiane, że nie spełnia oczekiwań, jest gorsze od innych/porównywanie go np z kuzynami, rodzeństwem, innymi dziećmi, itp.

- Jest też reakcją na patologiczne sytuacje w domu - rozwód, rozłąka z rodzicami, lub jednym z nich, alkoholizm, przemoc, molestowanie, inne konflikty.

 PRZYKŁAD.

EWA - dziewczynka lat 14, upośledzona umysłowo w stopniu lekkim. Profil inteligencji nieharmijny + wyniki innych testów wskazują na organiczne podłoże zaburzeń rozwojowych, czyli fagmentaryczne uszkodzenie mózgu.

Rysy twarzy - brak rynienki pod nosem, wąskie oczy, niedosłuch, specyficzna wada mowy wynikająca  z późno wykrytego niedosłuchu, mogą sugerować FAS/płodowy zespól alkoholowy, ale nikt tego diagnostycznie nie potwierdził, bo niektórzy wychodzą z założenia, że diagnoza i tak niczego nie zmieni.

Dziewczyna ma duże wahania nastroju, stany depresyjne, myśli samobójcze, ciągle robi wszystko, by zwrócić na siebie uwagę otoczenia. Jest do tego stopnia prowokująca i irytująca otoczenie swoim zachowaniem, że trudno ocenić, kiedy robi to nieświadomie, a kiedy tylko po to,  by dokuczyć innym.

Oczywiście otoczenie uważa, że jej zachowania, to celowe i złośliwe próby koncentrowania na sobie uwagi innych.

Czy tak rzeczywiście jest?

Urodziła się w rodzinie, w której problem alkoholowy mieli obydwoje rodzice.

Dlatego jako mała dziewczynka trafiła do placówki opiekuńczej. Bardzo tęskniła za domem, rodzicami i rodzeństwem - zostało rozdzielone.

Od początku była poszukującym dzieckiem, które wydaje się być ciekawe wszystkiego - otwiera, zagląda, rozbiera, wyrzuca zabawki z pudełka i na tym jego ciekawość kończy się. Dzieje się to tak dlatego,że nie jest to poznawcza ciekawość, a tylko forma najprostszej aktywności - poziom około rocznego dziecka. To takie bezcelowe szukanie czegoś bliżej nieokreślonego.

Kiedyś do jednej z szuflad podkładałam jej coś słodkiego, mając nadzieję, że nauczy się zaglądać tylko do tej szuflady i łakoć ją zadowoli, ale tak nie było. Widok łakocia  ucieszył ją, ale otworzyła, spróbowała i wyrzuciła.

Wtedy uświadomiłam sobie, że jest to szukanie ma podłoże psychiczne, które wynika z jej narastających problemów.

Jest to też forma wypełnienie sobie czasu.

U starszych może to być też takie działanie na przekór opiekunom -  celowe łamanie zakazów.

Zawsze tęskniła za czymś. Kiedy była w domu dziecka -  za domem rodzinnym.

Kiedy była w domu rodzinnym - za domem zastępczym.

A tak naprawdę nie miała przywiązania do żadnego z nich i i trudno ją za to winić.

W wiek dorastania wchodzi z ogromnym bagażem negatywnych doświadczeń.

Umiarkowane upośledzenie umysłowe nie pozwala jej na intelektualny wgląd w swoje problemy i rozumne ich rozwiązywanie.

Powinna być prowadzona terapia przez psychologa "specjalnego" - mającego doświadczenie w pracy z młodzieżą upośledzoną umysłowo. Takich psychologów jest niewielu, a ci pracujący w szkołach specjalnych  mają ograniczony czas na terapię. Efektywność terapii nigdy nie jest końca skuteczna, bo wiele zależy od wpływu otoczenia w jakim dziewczynka przebywa. Obecnie Ewa ciągle jest zawieszona między dwoma domami -  i z żadnym z nich nie może wiązać swojej przyszłości.

U dziewczynki zaczynają nasilać się myśli samobójcze, podcinanie się, rodrapywanie zagojonych ran. Ciągle chodzi w jakiś opatrunkach, których nawet nie stara się ukrywać. Pojawiły się też ucieczki tzw  "przed siebie", czyli bez wyraźnego celu. Kiedy mi o nich opowiada, to przypomina mi to jej otwieranie i zaglądanie do szuflad, kiedy był małA dziewczynką. Takie poszukiwanie, tylko w innej formie.

Zupełnie nie myśli o konsekwencjach, bo umysł nie pozwala jej na wyjście w dalszą przestrzeń czasową. Jest to mechanizm bardzo złożony i trudny dla zrozumienia, ale pozornie proste zależności takimi nie są. 

Jakie będzie dalszy los Ewy?

Według mnie -  najmniej będzie zależał od niej samej.