Wiek przedszkolny
OKRES BEZTROSKI I NIEKOŃCZĄCEJ SIĘ ZABAWY.
Trwa od 3 - 7 roku życia
Jest okresem intensywnego rozwoju umysłowego, psychoemocjonalnego i społecznego
Najbardziej intensywny jest rozwój społeczny.
Pod koniec jego trwania dziecko jest w pełni samodzielne w samoobsłudze i pod tym względem niezależne od dorosłych.
ROZWÓJ FIZYCZNY - szczegóły sprawdź w tabelach.
Zmienia się sylwetka dziecka - smukleje, wydłużają się kończyny.
Wzrasta znacząco sprawnośc fizyczna dzieci.
Ich ruchy są badziej harmonijne i zrównoważone. Tak łatwo nie upadają, są silniejsze i bardziej odporne.
Rozwój mózgu.
Nie rozwija się już tak intensywnie jak w pierwszych 3 latach życia, ale stale doskonalą się jego budowa i funkcje:
1. Wzrasta kontrola kory mózgowej niższych części mózgu, dzięki czemu dziecko lepiej kontroluje swoje zachowania i jest mniej impulsywne.
2. Poprawia się zdolność do pracy komórek nerwowych, dzięki czemu dziecko potrafi dłużej odbierać bodźce zewnętrzne. Mimo to nadal męczą go jednostajne czynności , woli zabawy i bardziej urozmajcone zajęcia.
3 Zwiększa się tempo wytwarzania połączeń nerwowych w mózgu, dzieki czemu dziecko szybciej się uczy.
ROZWÓJ UMYSŁOWY.
Myślenie konkretno-wyobrażeniowe - powiązane z działaniem, rozwiązywaniem zadań praktycznych.
Ten rodzaj myślenia dominuje w okresie przesdzkolnym
Wraz z rozwojem i doskonalniem się pracy mózgu rozwija się inteligencja dziecka.
W tym okresie już można przewidzieć, jak nasze dziecko będzie sobie radziło z nauką w szkole.
Wrażliwość wzrokowa/ percepcja wzrokowa/ spostrzeżenia wzrokowe te określenia nie oznaczają dokładnie tego samego, ale dotyczą odbioru świata zewnętrzego za pomocą zmysłu wzroku oraz procesu przetworzenia i utrwalania wzrokowych bodźców w mózgu.
Z spostrzeganiem wzrokowym wiąże się obiór i nazywanie barw. To nie jest prosty proces.
Najpierw dziecko rozóżnia barwy - 3 letnie dziecko rozróżnia 4 podstawowe barwy; czerwoną, żłótą, zieloną i niebieską. Dopiero 5 latek właściwie je nazywa.
Ciekawostka - najczęściej kolor czerwony dzieci rozóżniają najwcześniej.
Podobnie intensywnemu rozwojowi podlega sfera odbioru i przetwarzania bodźców słuchowych, za pomocą zmysłu słuchu.
Jak dziecko opisuje obrazek?
I - 3-4 letnie dziecko wymienia elementy obrazka " tu pani", "tu kot"
II - 5 letnie potrafi uchwycic czynnośi na obrazku np. "mama gotuje", "na stole leży książka"
III - 6 - letnie potrafi opisać obrazek ujmując logiczne powiązania i zależności na obrazku.
UWAGA - w tym wieku ciągle dominuje uwaga mimowolna - nie jest podtrzymywana wysiłkiem woli, a dziecko koncentruje się na bodźcach silnych i atrakcyjnych.
Uwaga dowolna kształtuje się pod koniec wieku przedszkolnego - dzieci potrafią już wysłuchać dłuższego opowiadania, czy obejrzeć z zaciekawieniem przedstawienie.
WYOBRAŹNIA - bardzo bujna, co szczególnie uwidacznia się podczas zabaw tematycznych.
Potrafią ożywić martwe przedmioty - animizm, czy nadać ludzkie cechy zwierzętom, roślinom - antropomorfizm.
Bardzo łatwo identyfikują się z bohaterami z filmów, czy postaciami z bajek.
Jest to rodzaj twórczej wyobraźni
Ale nie wszystkie dzieci tak mają. Jest grupa dzieci u których dominuje wyobraźnia odtwórcza i naśladowcza - mocno osadzona w realnej rzeczywistości.
PAMIĘĆ - umożliwia nabywanie własnego/indywidualnego doświadczenia.
Dziecko w wieku przedszkolnym nabywa i gromadzi ogromne zasoby doświadczeń na różnych płaszczyznach i w różnych dziedzinach.
Podobnie jak uwaga i wyobraźnia poczatkowo dominuje pamięć mimowolna - pod koniec okresu pojawia się pamięć dowolna.
Różnice są anlogiczne jak te, opisane przy uwadze mimowolnej i dowolnej.
Należy zwrócić uwagę na inny, ważny podział pamięci
- świeża/bezpośrednia/mechaniczna - sprawdza pojemność pamięci. Badanie jej polega na tym, ile dziecko potrafi odtworzyć, bezpośrednio po usłyszeniu np cyfr, słów, czy sylab
Przykład:
3 lata powtórzy 2 cyfry, 6 -7 sylab
4 3 12-13
5 3-4 12-13
6,6 4-5 16-18
Wyniki są orientacyjne, średnie i jeżeli dziecko powtórzy więcej to dobrze, ale jeżeli powtórzy mniej, to wcale nie oznacza, że ma poważne kłopoty z pamięcią - może to być wina na przykład słabej koncentracji uwagi, czy innych czynników.
Obok pamięci świeżej mamy pamięć trwałą. To dzięki niej kształtuje się doświadczenie dziecka.
Na trwałośc pamięci duży wpływ mają emocje, które towarzyszą zapamietywanemu zdarzeniu.
W wieku przedszkolnym trwałośc , wierność, pojemność i gotowość pamięci nie są jeszcze w pełni ukształtowane.
Również pamięć słowno-logiczna nie jest w tym wieku ukształtowana, dlatego dziecko lepiej zapamiętuje materiał obrazowy, czynności manipulacyjne, czy ruchowe.
MOWA - pod koniec okresu dziecko posługuje się swobodnie mową potoczną zależną i niezależną porozumiewa się bez problemu z innymi ludzmi.
Za pomocą języka mówionego potrafi przekazać swoje mysli, pragnienie, żądania, uczucia i emocje.
W pełni powinna być wykształcona mowa wiązana.
* Jeżeli dziecko ma wadę mowy należy ją koniecznie skorygować, tak by idąc do szkoły mówiło wyraźnie.
Dzieci, które idą do szkoły z wadmi w wymowie, zwykle popełniają te same błędy w pisaniu i trudno to wyeliminować.
ROZWÓJ PSYCHOEMOCJONALNY I SPOŁECZNY
UCZUCIA I EMOCJE
- dziecko nie umie maskować i tłumić swoich uczuć i emocji, dlatego jest hałaśliwe, głośno krzyczy, tupie nogami, z byle powodu płacze, obraża się, by po chwili przejść do głośnego śmiechu, aż do łez.
Zmienność i nietrwałość uczuć nazywamy labilnością uczuciową.
Pojawiają się też tzw "brzydkie słowa" - poprzez nie dzieci dają upust złym emocjom, stąd przezwiska, groźby, oskarżenia, zmyślenia, pierwsze wulgarne słowa, powtarzane za dorosłymi.
ROZWÓJ SPOŁECZNY
- polega na coraz lepszym przystosowaniu form zachowań do wymagań środowiska.
Jest zdolne do uczestnictwa we wspólnych zabawach, zajęciach, gdzie uczy się przestrzegania, obowiązujących wszystkich uczestników norm, reguł i zasad zabawy. Tu uczy się czekać na swoją kolejkę i rywalizować z rówiesnikami. Uczy sie przegrywać i wygrywać.
W zabawach tematycznych uczy się ról społecznych i współdziałania.
DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA - dziecko jest gotowe do podjęcia nauki w szkole.
Jest pewnego rodzaju podsumowanie, co dziecko powinno na koniec okresu przedszkolnego.
Obecnie jest niemałe zamieszanie z rocznikami podejmującymi naukę w klasie pierwszej, stąd inne są kryteria dojrzałości szkolnej. Jednak dojrzałość szkolna, to nie tylko przygotowanie dziecka do podjęcia nauki, ale przede wszystkim zapewnienie mu możliwości sukcesu szkolnego już na starcie, a to jest bardzo ważne.
Jeżeli dziecko z jakiegoś powodu nie nadąża za rówieśnikami i nie rokuje powodzenia w opanowaniu programu klasy pierwszej, to najkorzystniej jest pozostawić dziecko na jeden rok w przedszkolu.
Tu zaznaczę, że w niektórych sytuacjach należy rozważyć, co będzie korzystniejsze pozostawić dziecko na jeden rok w słabym przedszkolu, gdzie króluje zabawa, czy w klasie pierwszej, gdzie dziecko ma szanse nieco nadrobić opóźnienia.
Im większe opóźnienia, tym dziecko mniej rozumie problem powtórzenia klasy.
Nie należy głośno przy dziecku dyskutować, czy sprzeczać się o to, czy ma zostać, czy iść dalej, bo tym samym uświadamiamy mu zbyt jaskrawo i brutalnie problemy, których ono jeszcze nie rozumie.
