Wiek poniemowlęcy
Ogólnie przyjmuje się, że okres ten trwa do około 3 r. życia.
Czy rozwój fizyczny jest prawidłowy, należy sprawdzić w tabeli.
Przedstawię krótką charakterystykę, co prawidłowo rozwijajace się dziecko w tym okresie powinno osiągnąć.
1. ROZWÓJ LOKOMOCJI, niekiedy nazywana MOTORORYKĄ DUŻĄ
- w drugim roku życia dziecko ostatecznie przyjmuje postawę stojącą i zaczyna chodzić.
Sposób chodzenia przechodzi pewną ewolucję, aby pod koniec okresu swobodnie i pewnie przemieszczać się, pokonywać przeszkody i nawet biegać.
Schodzi i wchodzi na schody początkowo za rękę, następnie musi postawić obydwie nóżki na schodzie, by pokonać nastęny, a jako 3 latek chodzi po schodach naprzemiennie, jak dorosły.
2. ROZWÓJ MOTORYKI MAŁEJ i ZABAWA jako podstawowa aktywność małego dziecka
- wzrasta przecyzja ruchów, dzięki koordynacji kinestetyczno-dotykowo-ruchowej.
Potrafi zestroić ruchy rąk ze spostrzeżeniami wzrokowymi - rozwija się koordynacja wzrokowo-ruchowa.
Dzięki temu potrafi samodzielnie posługować się łyżką i jeść, uczy się nakładać ubrania, które można naciągnąć - np spodnie.
Pomijam tu początkowe skutki uczenia się tych umiejętności jedzenia, mycia rączek, czy ubierania.
Jest w tym dużo nieporadności, odwrotności i upartości.
Nie należy jednak dzieciom w opanowyawaniu tych umiejętności przeszkadzać, bo im szybciej opanują trening czystości i samodzielności w samoobsłudze tym lepiej dla nich i ich opiekunów.
Czasmi zdarza sie, że dziecko przy wykonywaniu nieprawidłowo niektórych czynności jest bardzo uparte - należy spokojnie mu pokazać jak należy zrobić.
Raczej starać się od początku utrwalać prawidłowe schematy i struktury czynności, bo jeżeli coś u dziecka przejdzie w nawyk, to bardzo trudno go tego oduczyć.
*Jeżeli dziecko niechętnie chodzi, nie biega, ciągle przewraca się, domaga się wożenie, albo noszenia na rękach należy temu bliżej się przyjrzeć - dlaczego tak się zachowuje.
Aktywnośc ruchowa jest naturalną potrzebą i sprawia dziecku wiele radości
ZABAWA - obok aktywności ruchowej jest podejmowana przez dziecko swobodnie i sprawia mu wiele przyjemności.
Ogólnie odgrywa bardzo ważną rolę w rozwoju umysłowym, psychospołecznym i psychoemocjonalnym
Wraz z wiekiem dziecko doskonali zabawę - z czasem staje coraz bardziej złożona, zaplanowana i na koniec wieku przedszkolnego z udziałem większej liczby uczestników.
W wieku poniemowlęcym dominują zabawy manipulacyjne, ale bardziej złożone niż te u niemowlaków oraz funkcjonalne.
Przykładem takich zabaw to przewożenia klocków z miejsca na inne miejsce, zabawa łopatką i wiaderkiem w piaskownicy i inne - w czasie takich zabaw dziecko uczy się przeznaczenia różnych przedmiotów i poznaje je, a przede wszyskim ćwiczy ruchy rąk i usprawnia motorykę całego ciała.
Zdrowe i prawidłowo rozwijajace się dziecko samo dąży do zabawy i jest to jego naturalna potrzeba.
* Jeżeli dziecko nie wykazuje zainteresowania zabawą, rozrzuca zabawki, niszcze je, nie wykazuje nimi zainteresowania, albo nie bawi się zgodnie z ich przeznaczeniem, to znaczy, że nie dojrzało do tego typu zabaw i ciągle jest na etapie dotykania, rzucania, gryzienia - poziom niemowlaka.
Wskazuje to na jakieś opóźnienie. Jakie ? - można zapytać specjalisty, doświadczonych rodziców, czy samemu poczytać - nawet na takim portalu jak ten.
Nie od razu musi to być coś poważnego.
* Jeszcze jedna moja uwaga - w zabawie poznajemy osobowość naszego dziecka, jego temperament, umiejętność pokonywania przeszkód, siłę w dążeniu do celu, przeżywanie radości z osiąganych sukcesów, a przede wszystkim ćwiczy samodzielność i zdolności przystosowacze.
3. MOWA - nawet najbardziej opóźniona, zwykle pojawia się do końca 3 roku życia.
Na przełomie 1 i 2 roku pojawia sie mowa właściwa, która służy dziecku do komunikacji z otoczeniem.
Początkowo jest to stadium wyrazu/1 - 1.6/ - wyrazy dźwiękonaśladowcze, zniekształcone fonetycznie, może to być zlepek słów, połączona jest z gestami, mimiką i jest najczęściej sytuacyjna.
Kolejny etap - stadium zdania/1.6 - 3/ - wyrazy dźwiękonaśladowcze zastępuje właściwymi wyrazami.
Mowa coraz bardziej przypomina mowę dorosłych. Dzieci wypowiadają się zdaniami -- początkowo prostymi, nastepnie coraz bardziej złożonymi. Pod koniec okresu - początki mowy wiązanej.
Uwagi:
- mówimy do dzieci słowami w prawidłowym brzmieniu, nie zmiękczamy i nie zdrabniamy ,
- nie naśladujemy błędnej wymowy dziecka, bo ją utrwalamy,
* Jeżeli nasze dziecko w około 2 roku życia nagle przestało posługiwać się mową - już wykształconą, może być oznaką poważnych zaburzeń rozwojowych w postaci autyzmu,
* Jeżeli mowa jest bardzo niewyraźna i nie zrozumiała dla otoczenia należy to skonsultować z logopedą - to nie jest za wcześnie. logopeda oceni powód takiej mowy i poda wskazówki do ćwiczeń.
PODSUMOWANIE - co dziecko powinno na koniec 3 r.ż.
- samodzielnie je, pije, rozbiera się, ubiera ubrania nie wymagające sznurowania i skomplikowanego zapinania, myje i wyciera ręce,
- nie moczy się w dzień i bardzo rzadko w nocy, samo korzysta z nocnika i coraz częściej z toalety,
- używa zaimka "ja",
- sygnalizuje swoje potrzeby,
- wie, że jest chłopcem, czy dziewczynką,
- zna schemat ciał,
.
Okres dynamicznych zmian w zakresie lokomocji. Dziecko już samodzielnie przemieszcza się i korzysta z tego.
Wszędzie go pełno - chodzi, zagląda, ogląda, sprawdza i jest bardzo ciekawe świata.
Jego specjalnością jest otwieranie szuflad, szafek, zaglądanie do wszystkiwego co ma wnętrze, bo jest ciekawe co jest w środku. Zwykle wyciąga wszystko na zewnątrz lub wysypuje i nie liczmy na to, że położy z powrotem na swoje miejsce. Beztrosko może rozlać wodę lub inne płyny, rozsypać cukier i mąkę pomieszć wszystko razem - jeżeli to jest oczywiście w jego zasięgu ręki.
Tu od razu widzimy, że nie tylko bałagan jest skutkiem ciekawości malucha, ale przede wszystkim czycha na niego wiele niebezpieczeństw. Dorośli odpowiadają za bezpieczeństwo dziecka i powinni przewidzieć, co może być dla niego zagrożeniem.
Wymienię niektóre z nich:
- bardzo niebezpieczne dla małego dziecka są gniazda elektryczne i powinny być tak zabezpieczone, by dziecko nie interesowało się tym, co jest w środku, albo nie próbowało nas naśladować i wkładać czegoś do otworów,
- podobnie urządzenia elektryczne, a szczególnie te, które zagrażają oparzeniem/żelasko, kuchenka, grzejniki i inne,
- leki są bardzo niebezpieczne i niestety dość często dochodzi do łykania przez dzieci tego typu specyfików zostawionych beztrosko w zasięgu ręki,
- wrzątek - oparzenia gotujacymi się płynami nadal zdarzają i bywają tragiczne w skutkach, bo dziecko najczęściej przechyla garnek i wylewa gotujący się płyn na siebie z przodu - nierzadko na twarz,
- żrące środki czystości niezabezpieczone mogą wylądować w buzi dziecka, skutki mogą być tragiczne, bo dochodzi do wewnętrznych oparzeń.
Wymieniłam te zagrożenia, które są najczęściej przyczyną wypadków w domu i bardzo przykrych zdarzeń dla opiekunów szczególnie, bo dręczy ich później poczucie winy, ponoszą również konsekwencje prawne.
A dziecko, chyba nie muszę pisać przez co musi przejść w związku z takimi zdarzeniami.
Niektóre z nich pozostawiają po sobie pamiątki na całe życie i nie pozwolają o zdarzeniu zapomnieć.
A tak niewiele potrzeba, by zabezpieczyć dziecko i stworzyć mu warunki do bezpiecznego i owocnego odkrywania świata .
.